تخمه جابانی (ژاپنی)

(جابان) نام محلی است که در آنجا شاه اسماعیل با فرخ یسار جنگ کرده است. روستای جابان در غرب روستای کرمانج‌نشین سربندان دماوند واقع شده و مردم آن به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند.

نسل آن‌ها به کرمانج‌های قوچان قدیم برمی‌گردد که در زمان کریم‌خان زند از چناران در استان خراسان رضوی به این منطقه مهاجرت کردند.

تخمه ژاپنی یا جابونی؟

همچنین در منبع دیگری آمده است: باید دانست که این نوع تخمه در یکی از روستاهای اطراف دماوند جابان(jâbân) که همسایه غربی سربندان بوده و ساکنان آن نیز از نژاد کرمانج هستند کشت می‌شود و در واقع نام اصلی آن «تخمه جابانی» است؛ اما تطور زبانی صورت‌گرفته در این واژه و قلب مصوت »آ (â) «به «–‌ و(ô) «، آن را به صورت «جابونی» درآورده و پس از آن با تبدیل همخوان «ج (j) «به «ژ (ž) «و «ب (b) «به «پ (p) «به دلیل نزدیکی واجگاه- به صورت نادرست «ژاپنی» درآمده است

این در حالیست که چندی پیش روزنامه خراسان نوشت: یک مقام ارشد دولتی که هر از گاهی پیشنهادهای جالبی را در سطح عمومی مطرح می‌کند، در دیدار اخیر خود با برخی فعالان اقتصادی از آنها خواسته است تا برخی اصطلاحات غلط در بازار داخلی را کم کم اصلاح کنند.

وی به عنوان نمونه اظهار داشته که باید تخمه ژاپنی را با نام واقعی آن یعنی »جابانی یا جابونی» که منطقه‌ای در اطراف دماوند است، به مردم معرفی کنیم.

اما به هر حال ژاپنی یا جابانی، این تخمه جزء پرطرفدارترین اجزای آجیل‌ در ایران است.

تخمه جابانی محصول شهر جابان (دماوند)، نوعی از آجیل و یک دانه خوراکی خوشمزه  است که در میان ایرانیان به تخمه ژاپنی شهرت دارد. با توجه به گونه های مختلف هندوانه  تخمه های جابانی در اندازه های ریز و درشت موجود هستند و با توجه به سلیقه های گوناگون این دانه های خوراکی را به صورت بوداده و در طعم های شور یا کم نمک ، گلپر و آبلیمویی تهیه و در بازار به فروش می رسانند.